Jak przekonujemy się już po raz trzeci, pamiątki modernizmu można znaleźć na Saskiej Kępie bardzo często, nie przesadzimy jeśli rzucimy tu określenie: co kilka kroków. Teorię tę potwierdza pewna zielona ulica, która mieści aż trzy obiekty warte opisania. Kierowcy samochodów nie mają tam czego szukać, ale rowerzyści i piesi - jak najbardziej :).
Mowa o ulicy Elsterskiej, która jest szczególnym miejscem, nie tylko ze względu na mnogość okazów architektury na tym terenie, ale przez sam jej układ i przeznaczenie. Nie jest bowiem dedykowana do jazdy samochodem, zamiast tego nazywana jest ulicą-deptakiem. Jest niewielka i długa na około 200 metrów, usytuowana od ulicy Dąbrówki do Galijskiej.
Początkowo ulicę Elsterską planowano przeznaczyć na jedną z głównych ulic Saskiej Kępy. Wytyczono ją po 1911 roku i pierwotnie miała prowadzić od ronda Waszyngtona w kierunku Grochowa. Ostatecznie nie zrealizowano tych zamierzeń, a uliczka stała się deptakiem - przyjaznym dla pieszych i bardzo urokliwym!
Już na początku lat 30-tych Elsterska była jedną z ulic, na których został urządzony zieleniec, a kilka lat później można było podziwiać tam również kwietniki. O tych zielonych terenach pisał tygodnik Świat w 1931 r. w artykule zadedykowanym rozwojowi Saskiej Kępy: "Jest ona w stadium powstawania, w tej chwili przedstawia się chaotycznie. Obok ślicznie zabudowujących się ulic Obrońców, Elsterskiej czy Katowickiej leżą jeszcze pustkowia nawet nie ogrodzone.”
Elsterska 1
Pod adresem Elsterska 1 znajduje się modernistyczna willa, która powstała w ok. 1935 roku. Wybudowana dla Władysława Różyckiego, syna aptekarza Juliana, znanego również jako współzałożyciela Bazaru Różyckiego na Pradze. Ten dwupiętrowy, piękny obiekt zaprojektował dla Władysława polski architekt Teodor Bursche (Bursze). Murowany budynek, z otynkowanymi elewacjami, wyróżnia charakterystyczna dla modernizmu symetria. Bursche do projektu wykorzystał styl art déco. W bryle od strony frontowej zastosowano półokrągły, wysunięty poza lico ściany budynku, ryzalit, który wykończono geometrycznym detalem. Na wyższym, niż cała reszta bryły, ryzalicie znajduje się półokrągłe okno, a na jego szczycie małe okienka, oddzielone od siebie filarami. Od strony ogrodu modernistyczna willa posiada również rozległy, półokrągły taras.
Elsterska 4
Po drugiej stronie ulicy można podziwiać kolejny modernistyczny okaz. Pod numerem 4 znajduje się wielorodzinna, przedwojenna willa z 1935 roku. Przed wojną była ona siedzibą dla składów przedsiębiorstwa robót inżynieryjno-budowlanych J. A. Beręsewicza. Budynek jest charakterystyczną dla architektury lat 30-tych, prostą bryłą, z pewnymi nieregularnościami. Trzykondygnacyjny budynek dopełniają balkony i reprezentatywny taras.
Elsterska 6/8
Modernizm zawitał również po drugiej stronie ul. Berezyńskiej, pod dach budynku numer 6, przy ulicy Elsterskiej. Wilhelm Henneberg i Chwalisław Kopeć zaprojektowali w tym miejscu willę dla rodziny gen. Burhardta-Bukackiego i inż. Szaniawskiego, która powstała w 1932 roku. Bryła reprezentuje styl okrętowy (ang. streamline), zapoczątkowany w latach 30. XX wieku. Cechą charakterystyczną dla streamline było zacieranie granic pomiędzy częściami budynku.
Dwukondygnacyjną, narożną willę wyróżnia znajdujący się na pierwszym piętrze, kamienny taras, który obiega narożnik i ciągnie się wzdłuż ul. Berezyńskiej. Detale, które zastosowali tu Henneberg i Kopeć, ciężko było zestawić z popularnym wówczas stylem modernistycznym. Wykorzystane w bryle motywy nawiązują do nowoczesności głównie formą, a nie wykonaniem.
W domu tym mieszkali m.in. hrabia Alfred Wielopolski, Edmund Wierciński, Kazimierz Reyman, Józef Kulczycki.
Dorota Falkowska