11 aktualna temperatura 7 °C
ciśnienie 1018 hPa pm2.5 7 μg/m3
Wspaniałe powietrze! wilgotność 45% pm10 8 μg/m3
Seweryn Wielanier
ur. w 3 stycznia 1903 roku w Częstochowie, zm. w 1993 roku w Warszawie

inżynier, uczestnik powstania warszawskiego, współautor konstrukcji pistoletu maszynowego „Błyskawica”

Urodził się w 3 stycznia 1903 roku w Częstochowie. Brał udział w konspiracji w latach 1939-1944, działał pod pseudonimami „Sapieżyński”, „Witold”, „PR”. Trafił do Oddziału IV Kwatermistrzowskiego Komendy Głównej Armii Krajowej, który odpowiadał za koordynację sanitarnej i geograficznej służb, a także uzbrojenia i intendentury.

Zasłynął z tego, że wspólnie z inżynierem Wacławem Zawrotnym opracował konstrukcję pistoletu maszynowego „Błyskawica”, produkowanego seryjnie w latach 1943-44. Prototyp powstał w 1942 roku, inżynierowie wzorowali się na bazie zrzutowego pistoletu maszynowego Sten MK II i niemieckiego MP 40. Nazwa pochodzi od trzech strzałek symbolizujących pioruny, które nacięto na stopce kolby. Konstrukcja zawierała kilka nowatorskich rozwiązań, m.in. specjalne kanały w trzonie zamkowym, umożliwiające wykorzystanie broni przy jej zanieczyszczeniu, samoczynny bezpiecznik, który wykluczał możliwość przypadkowego naciśnięcia języka spustowego. W celach konspiracyjnych „Błyskawice” były wytwarzane w zakładach rozrzuconych po całej Warszawie. Do wybuchu Powstania Warszawskiego wyprodukowano ok. 700 pistoletów, w czasie Powstania – ok. 40.

Po II wojnie światowej Seweryn Wielanier mieszkał w Warszawie na Saskiej Kępie przy ul. Londyńskiej 9. W 2014 roku odsłonięto tam tablicę pamiątkową poświęconą inżynierowi. W tym samym roku odbyła się premiera filmu dokumentalnego „Błyskawica” reżyserii Victorii Marinov, który opowiada historię powstania „Błyskawicy” oraz przybliża sylwetki jej twórców. Zmarł Seweryn Wielanier w 1993 roku w Warszawie.

Zobacz też