Wokół Plonu - o Katowickiej i o Plonie

Jeszcze przed zakończeniem II wojny światowej, krótko po podjęciu decyzji o utrzymaniu stołeczności Warszawy, powołana została nowa instytucja – Biuro Odbudowy Stolicy (BOS). Pracowali w niej najwybitniejsi architekci i urbaniści starszego i młodego pokolenia, a zasługi jakie oddali w dziele odbudowy zrujnowanego miasta są nie do przecenienia. W nowej instytucji wyraźny był podział na grupę „zabytkarzy” (z Janem Zachwatowiczem” i Piotrem Biegańskim na czele), którzy dążyli do możliwie wiernego odtworzenia zabudowy stolicy, oraz na modernistów”, gotowych realizować całkowicie nowe założenia urbanistyczno - architektoniczne. Dzięki tym pierwszym udało się m.in. odbudować Stare i Nowe Miasto oraz część Traktu Królewskiego (choć nie były to w pełni wierne rekonstrukcje). W pozostałych częściach miasta decydowano się raczej na budowanie według nowych schematów. W dzielnicach stosunkowo mało zniszczonych, jak Saska Kępa, nowe projekty “poprawiały architekturę zewnętrzną” i tworzyły mniejsze, liczniejsze “jednostki mieszkaniowe”.

Szczególnym przypadkiem jest ulica Katowicka, gdzie mimo wprowadzenia uciążliwych dla wielu mieszkańców zmian (np. likwidacja ogrodzeń przydomowych ogródków), zdecydowano się na instalację budzących do dziś sentyment elementów ulicznych, takich jak rzeźby czy ławki. Przede wszystkim jednak udało się zachować wybitne realizacje architektoniczne z okresu międzywojennego, które do dziś stanowią o wyjątkowości ulicy Katowickiej. Pamiątką po BOS-ie jest „Plon”, a także ozdobna kratownica okna klatki schodowej (Katowicka 8A) i pięć gmerków Biura Odbudowy Stolicy na elewacjach budynków (Katowickiej 5, 7A, 8A, 11A i Obrońców 10).

Realizacje BOS-u poprzedzała dokładna inwentaryzacja stanu zachowania obiektów w poszczególnych częściach miasta. Dzięki archiwaliom z tego okresu możliwe jest określenie stanu zniszczeń wojennych na dużym obszarze Warszawy. Na naszej stronie prezentujemy raporty dokumentujące inwentaryzację ul. Katowickiej i jej najbliższych okolic wykonane przez BOS w 1945 roku. (opr. EB-L, TR)